Çatı bahçesi, bina terasları, otopark üstleri ya da genelde zemin seviyesinin üzerinde yer alan yapılarda, özel malzeme ve tekniklerin kullanımıyla gerçekleştirilen, birçok işleve sahip açık yeşil peyzaj tasarımlarına denir. Kentsel ortamlarda yeşil alanları artırmak, çevresel etkileri azaltmak ve çatı yalıtımını sağlamak gibi çeşitli amaçlarla çatı bahçeleri oluşturulur.

Çatı bahçeleri; çeşitli bitki türlerinin yetişmesine olanak sağlar, fauna için (kuşlar, arılar, kelebekler, örümcekler, solucanlar, karıncalar gibi) yeni yaşam alanları oluşturur. Yapının ısı izolasyonuna katkıda bulunur. Yüzey sıcaklıklarını azaltarak kentsel ısı adası etkilerini hafifletir. Ayrıca, çatı bahçeleri yağmur suyunun emilmesini ve tutulmasını sağlayarak yağmur suyu yönetimine katkıda bulunur.

Çatı bahçelerinin insan sağlığı üzerinde olumlu etkileri vardır. Rekreasyon, dinlenme ve sosyal etkileşim için yeşil alanlar sağlayarak insanların ruhsal, fiziksel ve sosyal yönden uyum içerisinde olmasını sağlar. İnsanların stres seviyelerini azaltır, topluluk duygusu oluşturur ve kentsel yaşam kalitesini arttırır. Ayrıca çatı bahçeleri, bitki örtüsü aracılığıyla karbon emilimini arttırıp, havadaki toz ve atmosferik partikülleri absorbe ederek hava kalitesinin iyileşmesine katkıda bulunur. Permakültür açısından da olanak sağlar.

Özetle, çatı bahçeleri, kentsel ortamlar için önemli ekolojik ve toplumsal faydalar sunan çok işlevli bir yeşil altyapı çözümüdür. Biyolojik çeşitliliği artırma, kentsel ısı adası etkilerini hafifletme, yağmur suyu akışını yönetme ve sosyal refahı artırma yoluyla, çatı bahçeleri daha dirençli, sürdürülebilir ve yaşanabilir şehirlerin oluşturulmasına katkıda bulunur. Kentsel dönüşüm ve iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini hafifletmek için bu tarz çatı bahçelerini değerlendirmek gerekmektedir. Yeni kentsel tasarım anlayışında artık çatı, kat ve cephe bahçeleri yasal bir zorunluluk haline gelmelidir.

TMMOB Peyzaj Mimarları Odası

Trabzon Şubesi 4. Dönem Yönetim Kurulu