İstanbul’a 3. Boğaz Köprüsünün yapımını içeren 17 plan değişikliğinin iptali için Şubemiz, TMMOB’ye bağlı 9 Oda ile birlikte dava açtı.

T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından 04.06.2012 tarihinde onaylanmış, 24.07.2012-24.08.2012 tarihleri arasında İstanbul Büyükşehir Belediyesi‘nce askıya çıkarılmış olan ve İstanbul İli‘ne 3. Boğaz Köprüsünün yapımını kapsayan 1/5000 ölçekli 17 adet plan değişikliğinin iptali için Şubemiz, TMMOB‘ye bağlı 9 Oda‘nın İstanbul Şubeleri ile birlikte  (Çevre Mühendisleri Odası, Elektrik Mühendisleri Odası, Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, İnşaat Mühendisleri Odası, Makina Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası, Orman Mühendisleri Odası, Şehir Plancıları Odası, Ziraat Mühendisleri Odası ) 16.10.2012 tarihinde gerçekleştirilen plan değişiklikleri hakkında  hukuk sürecini başlatmış bulunmaktayız.

Yapılan bu değişikliklerle , planlama ilkelerine ve imar mevzuatına aykırı biçimde, arazi kullanım kararları ile ulaşım kararları  bütünselliği bozulmuş; Plan Hükümleri‘nin 8.4.9.1. maddesinden "ölçek sebebiyle" ibaresinin çıkarılmasıyla, 1/100 000 ölçekli  planda yer almayan ve hatta planın reddettiği ulaşım kararlarını, planlama ilkelerini ve imar mevzuatını çiğneyerek,  "üstten inmeci biçimde", uygulamaya geçirilebilmesinin yolu açılmış;  ilave edilen  "8.2.17. İlave Boğaz Geçiş ve güzergahları alt ölçekli planlarda değerlendirilecektir"  hükmü ile de, mevcut  Boğaz Köprülerinin yarattığı geri dönülmez tahribatlar  açıkça göz ardı edilerek, üst ölçekli planda yer almamasına karşın,  3. Boğaz Köprüsü‘nün ve karayolu tüp geçişinin değil,  istendiği anda 4., .5, 6. ve daha da fazla sayıda boğaz geçişlerinin de  hayata geçirilmesinin yolu açılmıştır.  "Boğaz geçiş ve güzergahları", İstanbul‘un tüm ulaşım ağını ve dolayısıyla da arazi kullanım kararlarını değiştirecek bir konudur. Dolayısıyla, ilave Boğaz geçiş ve güzergahları gibi bir konuda plan kararlarının alt ölçekli planlara bırakılması çevre düzeni planını işlevsiz kılmaktadır.

Plan  Uygulama Hükümleri‘nin " 8.2. Genel Hükümler"  başlığı altında, 8.2.1 maddesinde, "Bu plan, plan paftaları, plan hükümleri ve plan raporu ile bir bütündür." hükmü yer almaktadır. Bu hüküm, planlamanın temel ilkelerinden birini açık biçimde vurgulamaktadır. Bu çerçevede,  1/100 000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı‘nın  Plan Uygulama Hükümleri‘nde  yapılan söz konusu değişiklik ve ilavenin plana ve plan raporuna açıkça aykırı olmasının bu bütünlüğü, planı geçersiz kılacak biçimde, parçaladığı ve yok ettiği açıktır. 1/100 000 ölçekli planda üçüncü bir karayolu Boğaz geçişine  ve otoyoluna kesinlikle yer verilmemekte; Plan Raporu‘nda, karayolu ulaşımının ve karayolu Boğaz geçişlerinin  İstanbul  üzerinde yarattığı tahribatı açık biçimde vurgulanmakta, yeni bir karayolu boğaz geçişi kesinlikle reddedilmektedir.  Bu çerçevede, 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı‘nın Plan Uygulama Hükümleri‘nde yapılan söz konusu plan hükmü değişikliği ve getirilen ilave hüküm imar mevzuatına ve planlama esaslarına açıkça aykırıdır ve müvekkil Odalar tarafından, anılan değişiklik ve ilavenin iptali için dava açılmıştır.

3. Boğaz Köprüsü yapılmaması ile ilgili itiraz gerekçelerimiz;

- İstanbul‘un 60 km kuzeyinden geçerek İstanbul içerisindeki trafik problemine çözüm getirmeyecek,

- 2 milyon ağaç kesilerek İstanbul‘un oksijen kaynağı ormanlarının kalan son bölümünü de yok edecek, yeni 2B Orman alanları meydana gelecek,

- Belgrad Ormanı‘nın karbon tutma kapasitesi azalacak, ortasından geçecek karayolu nedeniyle yangın riski artacak.

- Ormanın toz tutma oranı azalacağı için hakim kuzey rüzgârlarıyla taşınacak tozlarla İstanbul‘un hava kalitesi düşecek,

- İstanbul‘a su sağlayan su havzalarına zarar verecek,

- Yaban yaşamı olumsuz etkilenecek, endemik bitki türleri yok olacak,

-  İstanbul‘un iklimi önemli ölçüde değişecek,

- Tamamlandığı zaman ulaşım problemine çözüm olabilecek Marmaray Projesi‘den 6 kat fazla maliyetli olacak,

- Şimdiden köprüye ulaşım için yapılmış tüm ara yolların çevresindeki parseller kamulaştırılmayarak yeni yapılaşmanın önü açılarak,

- Hiçbir üst ölçekli planda yer almadığından, kentin ve nüfusun plansız büyümesine sebep olacak, yeni altyapı sorunlarının yanında, ulaşım ve trafik sorununun daha da büyümesine sebep olacak,

- Yeni yerleşim birimleri kuzeydeki orman peyzajlarında delinmelere neden olacak, parçalanmış olan doğal peyzaj elemanları kentsel baskılarla giderek küçülecek,

- Geriye kalabilen doğal alanlar ise daha çok rekreatif değeri ağır basan kent ekosistemine ekolojik katkısı azalan birimlere dönüşecektir.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi‘nce askıya çıkarılmış olan ve Kuzey Marmara Otoyolu güzergahı adı altında 3. Boğaz Köprüsünün yapımını kapsayan 1/5000 ölçekli  plan değişikliği yapılan alanlar;  

1. Beykoz İlçesi Riva-İshaklı Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

2. Beykoz İlçesi Poyrazköy Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

3. Eyüp İlçesi Odayeri Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

4. Pendik İlçesi Kurtköy Bağlantısı Nazım İmar Planı Değişikliği,

5. Sarıyer İlçesi Uskumruköy-Demirciköy Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

6. Tuzla İlçesi Akfırat-Tepeören Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

7. Büyükçekmece İlçesi Karaağaç Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

8. Silivri İlçesi Küçükkılıçlı Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

9. Silivri İlçesi Fenerköy Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

10. Çatalca İlçesi Subaşı Bağlantısı Nazım İmar Planı Değişikliği,

11. Çatalca İlçesi Çatalca Merkez Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

12. Arnavutköy İlçesi Nakkaş Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

13. Arnavutköy İlçesi Hadımköy Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

14. Başakşehir İlçesi İstoç Bağlantısı Nazım İmar Planı Değişikliği,

15. Başakşehir İlçesi Başakşehir Geçişi-Ispartakule Bağlantısı Nazım İmar Planı Değişikliği,

16. Sancaktepe İlçesi Paşaköy-Mimarsinan Geçişi Nazım İmar Planı Değişikliği,

17. Sultangazi İlçesi Habipler-Hasdal Geçişi Nazım imar Planı Değişikliği.

İstanbul‘un trafik sorununu çözmek adına, mevcut durumu daha da kötüleştirecek ve bunu yaparken İstanbul‘un, sürdürülebilir yaşam açısından son derece önemli olan doğal değerlerinin zarar görmesine neden olacak  3. Köprü ve bağlantı yolları (Kuzey Marmara Otoyolu)  ve dolayısıyla bu güzergaha ilişkin bir plan tadilatı olan dava konusu  olan 17 ayrı alan içinde;  Anayasa‘ya, yasalara ve uluslararası sözleşmelere de açıkça aykırı olduğu konularında yasal dayanaklarını da oluşturan Şubemiz bir kez daha Avrupa Kentsel Şartı hükümleri üzerinden kamuoyuna duyurur ki;

Kentler ve otomobiller arasındaki etkileşim ve dengenin kentler lehine şekillenmesini gereğini ve kent yönetimlerinin otomobil kullanımını özendirerek kentleri geliştiremeyeceklerini ortaya koymuştur.

Bu şart, taraf olan ülkelerin,  karayolu taşımacılığına karşı kentten yana koruyucu bir tavır alması gerektirmektedir.

Bu ilke kararı, dava konusu plan değişikliğinin dayanağı olan 3. Boğaz Köprüsü ve çevre yollarının tüm kenti kat eden uzun güzergahı ve TEM güzergahıyla birleşen bağlantılarının yaratacağı yeni çekim etkisiyle özel araç sahipliği ve kullanımlarını arttıracak olması durumu ile bağdaşmadığından, gerek yerel gerekse merkezi yönetimlerin kentten yana koruyucu politikaları uygulamasını, bu nedenle dava konusu plan değişikliğinin iptalini gerektirmektedir.