Çatı ve teras bahçelerinin tasarım ve uygulanması uzmanlık alanı olan üyelerimizi TMMOB Peyzaj Mimarları Odası İstanbul Şubesi olarak hem teknik olarak bilgilendirmek hem de kamuoyunun yapılan açıklamaları bilimsel veriler ışığında değerlendirmesini sağlamak istedik.

Son elli yılda dünyada özellikle de ülkemizde görülen göç ve ona bağlı çarpık kentleşme ile doğal ve kültürel peyzaj alanlarımızın tahrip olduğu bilinmektedir.

Bu olumsuz süreç hiç kuşku yok ki kentlerimizde, kişi başına düşen yeşil alan miktarını, bırakın Avrupa standartlarına taşımayı, aksine var olduğundan daha az yeşil alanlarımızın kalması sonucunu doğurmuştur. Buna paralel olarak ta gelişen hava kirliliği birçok kentin sorunu haline gelmiştir. Giderek çoğalan yapılar, hava sirkülasyonunu engelleyerek, kirlilikle birlikte havanın ısınmasına da sebep olmaktadır. Ne yazık ki günümüzde Kadıköy Göztepe‘ de bulunan Meteoroloji İstasyonunun çevresindeki binalar nedeniyle artık ölçümlerini yapamadığını bilmekteyiz.

Kentlerimizde ve endüstri alanlarımızda su kullanımı artarken, betonlaşma sonucu yağmuru emecek toprağın azalması, kentlerimizin alt yapı sistemlerinin ( atık su vb. gibi ) daha çok yüklenmesine yol açmıştır. Yetersiz alt yapılardan ötürü birçok kentimiz su baskınlarıyla karşı karşıya kalmaktadır.

Son günlerde İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Kadir TOPBAŞ‘ ta İstanbul‘ da bazı bölgelerde yeşil çatı sistemlerinin yapılacağını, çevre kirliliğine karşı önlemde önemli bir yeri olduğunu hatta küresel ısınmaya karşı özellikle kent içerisinde yeni inşaatların çatılarının teras, bahçe çatı şekline getirileceğini belirtmektedir.

Çatı bahçelerinin tabii ki yeşil alan miktarında havanın temizlenmesi, ısı ve su yalıtımı, gürültünün azalmasında etkisi vardır. Ancak küresel ısınma gibi bir konuda tek alternatifmiş gibi gösterilen çatı bahçeleri bilinmelidir kurtuluşumuz olmayacaklardır. Küresel ısınma ile mücadele yöntemi olarak çatı bahçelerini sunuşunuz ütopik bir düşünce olarak kalmaktadır. Zira çatı bahçeleri ile elde edilecek yeşil alanlarda, fosil yakıtlardan çıkan karbondioksit ve zararlı gazları elemine edebilecek bitki tür ve yaprak özelliğinde olamayacaktır.

Küresel ısınma konusunda ekolojik mücadele, halkın bilimsel gerçeklerle bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Küresel ısınma ile mücadelede öncelikle korumamız gereken yerler ve yöntemler şunlar olmalıdır:

•1.       Yeşil Alanlarımızın korunması ve arttırılması,

•2.       Sulak alanlarımızın korunması ve arttırılması ve

•3.       Tarım Alanlarımızın vasfını yitirmeden sürdürülebilirliğini sağlamak.

"Avrupa‘ da çok katlı binalar ile yer altı otoparklarının üstünde orman büyüklüğünde ağaçların dahi yetişebileceğini, böylece İstanbul‘ da ki yoğun ve plansız yapılaşmanın getirdiği iklim değişikliğinin düzelme imkanı olabileceğini söyleyen"  Sayın Kadir TOPBAŞ‘ ı da bilgilendirmek istedik. Sayın Başkan, "orman büyüklüğünde" olarak nitelediğiniz sadece bir ağacın ağırlığı ve statiği ile ilgili bilginiz umarız ki vardır.

Çatı ve teras bahçelerinin tasarım ve uygulanması uzmanlık alanı olan üyelerimizi TMMOB Peyzaj Mimarları Odası İstanbul Şubesi olarak hem teknik olarak bilgilendirmek hem de kamuoyunun yapılan açıklamaları bilimsel veriler ışığında değerlendirmesini sağlamak istedik. Bu yolla Kadir TOPBAŞ‘ı da bilgilendirmek istedik.

Çatı bahçeleri bir diğer değişle yeşil çatı sistemleri ile ilgili iki ana yöntem mevcuttur.

•1.       İntensif (Yoğun ) Bitkilendirme: Bu sistemde bol toprak kullanılmaktadır. Çatı üzerinde bodur ağaçların kullanılması bile mümkündür. Ne var ki, sistemin çatıya verdiği yük genellikle 300kg/m2 civarında olduğundan, uygulanabilme alanı kısıtlıdır. Bu sistem, ancak önceden bu amaçla tasarlanmış yapılarda kullanılabilir. Ayrıca intensif çatı bahçeleri sürekli bakım altında tutulmalıdır.

•2.      Ekstensif (Seyrek) Bitkilendirme: Bu sistemle hafif çatı sistemleri elde edilebilmektedir. Kullanılan özel malzeme ve yöntemler sayesinde, çatıya verilen yük, 100kg/m2‘ nin altındadır. Diğer bir deyişle önceden çakıl, beton karo kaplanmış bir düz çatı veya kiremit kaplı eğik çatı, bu malzemeler kaldırılarak yeşillendirilirse, yapıya verilen yük artmaz. Ayrıca ekstensif olarak yeşillendirilen çatılar yılda en çok bir veya iki bakım gerektirirler.

Çatı yüzeylerinde hafif toprak karışımlarına yer vererek ağırlığı minimuma indirmek gerekir. Zayıf yüzeylerde toprak tabakası kalınlığının 10-15 cm‘ yi geçmemesi gerekmektedir.

Ve en önemli uyarı... Çatı bahçelerinin m2 ye ortalama 300 - 500 kg. arasında ağırlık uyguladığı düşünülerek gerekli mühendislik hesapları yapıldıktan sonra uygulamasının yapılmasına dikkat edilmelidir. Bu konunun deprem bölgesi İstanbul için bir kez daha titizlikle gözden geçirilmesi kaçınılmazdır. Yeni yapılacak binalarda tasarım aşamasında daha bu hesapların yapılarak binalar yapılmalıdır.